Vrienden: ze zijn er altijd voor je. Als je iets te vieren hebt, maar ook wanneer je verdrietig bent. Vrienden spelen een speciale rol bij het opgroeien tot volwassene. Vriendschappen in je leven zijn zelfs essentieel om je goed te voelen. Wat maakt vrienden zo belangrijk?
Gelijkwaardig
Een vriendschap is een (niet-romantische) intieme relatie tussen twee mensen. In tegenstelling tot je familieleden, kun je je vrienden zelf uitkiezen. Vriendschappen zijn dus vrijwillig, en beide vrienden hebben daarin een gelijkwaardige rol. In de praktijk betekent dat dat vrienden het leuk vinden om met elkaar om te gaan en dat ze van alles met elkaar kunnen bespreken.
De basis van een vriendschap voor jonge kinderen is dat ze leuk met hun vriend(in) kunnen spelen. Ouders hebben dan ook nog veel invloed op hoe en wanneer hun kinderen hun vrienden kunnen zien. Tijdens de adolescentie verandert dat. Jongeren gaan meer tijd doorbrengen met hun vrienden en vriendschappen worden complexer. Dat wil zeggen dat vriendschappen intiemer worden en dat vrienden een meer ondersteunende rol gaan spelen in het dagelijks leven.
Best Friends Forever?
Een speciale vorm van vriendschappen zijn beste vriendschappen. De relatie met beste vrienden is beter en hechter dan bij andere vriendschappen. Het kost veel tijd en aandacht om een beste vriendschap in stand te houden. Sommige beste vriendschappen veranderen na verloop van tijd in gewone vriendschappen of ze verwateren doordat een van de twee vrienden met anderen bevriend wil raken of doordat het toch niet goed klikt.
Het hebben van vrienden kan mensen heel erg helpen. ‘Ergens bij horen’ is een sterke menselijke behoefte. Als deze wens niet vervuld wordt in de kindertijd, kunnen mensen zich later depressief voelen. Mensen met goede vrienden kunnen bijvoorbeeld beter met stressvolle situaties omgaan, ze doen het beter op school, en ze hebben zelfs een grotere kans om ziektes zoals kanker of een depressie te overkomen.
De onderzoeker zegt:
Naarmate kinderen en jongeren ouder worden, gaan vrienden een steeds meer ondersteunende rol spelen.
Invloed van vrienden
Er bestaan verschillende soorten vriendschappen, maar binnen de meeste vriendschappen lijken mensen veel op elkaar.
Vrienden vinden bijvoorbeeld dezelfde dingen leuk om te doen en hebben eenzelfde mening over belangrijke kwesties. Het is dus niet zo gek dat een recent onderzoek heeft gevonden dat zelfs de hersenen van vrienden op eenzelfde manier werken!
Vrienden kunnen ook gedrag bij elkaar aansteken. Vooral jongeren zijn gevoelig voor invloeden van hun vrienden. Zo kunnen ze zich bijvoorbeeld antisociaal gaan gedragen als hun vrienden dat ook doen, maar vrienden kunnen elkaar ook aanmoedigen om juist sociaal te zijn en om bijvoorbeeld goed te presteren op school.
Brein-feit: Jongens en meisjes lossen ruzies op een andere manier op
Jongens en meisjes hebben verschillende strategieën om ruzies met goede vrienden op te lossen. Het is voor meisjes belangrijk om ruzies uit te spreken, terwijl jongens het probleem voornamelijk als iets onbelangrijks afdoen.
Het sociale brein
Wanneer mensen met elkaar omgaan worden er hersengebieden actief die door wetenschappers het sociale brein genoemd worden. Deze hersengebieden worden actief als je je probeert te verplaatsen in iemand anders en als je nadenkt over hoe je het beste met de ander kunt omgaan. Dit soort sociale vaardigheden en deze hersengebieden zijn volop in ontwikkeling tijdens de adolescentie. Hersenonderzoek heeft laten zien dat het sociale breinnetwerk actiever is als we vrienden benaderen voor een praatje of als we vrienden helpen dan wanneer we andere mensen benaderen, waarmee we niet bevriend zijn.
Doordat de hersenen nog volop in de groei zijn tijdens de adolescentie, is het een belangrijke periode om sociale interacties te hebben met vrienden en om de sociale normen te leren. Vriendschappen in de adolescentie helpen namelijk de basis te leggen voor toekomstige relaties en ze ondersteunen over het algemeen de mentale gezondheid. Vrienden zijn dus belangrijk!
Avontuurlijk? Shuffle een ander onderwerphet onderwerp ‘Vriendschap’:
Berna Güroglu, Prof. dr.
Hoogleraar Neurowetenschap van Sociale Relaties
Sociaal leren Buitensluiting Vriendschap
Lisa Schreuders, MSc.
Promovenda
VriendschapBlakemore, S. J. (2008). The social brain in adolescence. Nature Reviews Neuroscience, 9(4), 267. https://doi.org/10.1038/nrn2353
Bowker, A. (2004). Predicting friendship stability during early adolescence. The Journal of Early Adolescence, 24(2), 85-112. https://doi.org/10.1177/0272431603262666
Branje, S. J., Frijns, T. O. M., Finkenauer, C., Engels, R., & Meeus, W. I. M. (2007). You are my best friend: Commitment and stability in adolescents’ same‐sex friendships. Personal Relationships, 14(4), 587-603. https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2007.00173.x
Güroğlu, B., Cillessen, A. H., Haselager, G. J., & Lieshout, C. F. V. (2012). “Tell me who your friends are and I’ll tell you who your friends will be”: Consistency and change in social competence in adolescent friendships across school transitions. Journal of Social and Personal Relationships, 29(7), 861-883. https://doi.org/10.1177/0265407512448272
Hartup, W. W. (1996). The company they keep: Friendships and their developmental significance. Child development, 67(1), 1-13. https://doi.org/10.2307/1131681
Güroğlu, B., Haselager, G. J., van Lieshout, C. F., Takashima, A., Rijpkema, M., & Fernández, G. (2008). Why are friends special? Implementing a social interaction simulation task to probe the neural correlates of friendship. Neuroimage, 39(2), 903-910. https://doi.org/10.1016/j.neuroimage.2007.09.007
Helsen, M., Vollebergh, W., & Meeus, W. (2000). Social support from parents and friends and emotional problems in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 29(3), 319-335. https://doi.org/10.1023/A:1005147708827
Laursen, B. (2017). Making and Keeping Friends: The Importance of Being Similar. Child Development Perspectives, 11(4), 282-289. https://doi.org/10.1111/cdep.12246
Parkinson, C., Kleinbaum, A. M., & Wheatley, T. (2018). Similar neural responses predict friendship. Nature communications, 9(1), 332. https://doi.org/10.1038/s41467-017-02722-7
Poulin, F., & Chan, A. (2010). Friendship stability and change in childhood and adolescence. Developmental review, 30(3), 257-272. https://doi.org/10.1016/j.dr.2009.01.001
Qualter, P., Brown, S. L., Munn, P., & Rotenberg, K. J. (2010). Childhood loneliness as a predictor of adolescent depressive symptoms: an 8-year longitudinal study. European Child & Adolescent Psychiatry, 19(6), 493-501. https://doi.org/10.1007/s00787-009-0059-y
Schreuders, E., Klapwijk, E. T., Will, G. J., & Güroğlu, B. (2018). Friend versus foe: Neural correlates of prosocial decisions for liked and disliked peers. Cognitive, Affective, & Behavioral Neuroscience, 1-16. https://doi.org/10.3758/s13415-017-0557-1
Steinberg, L. (2005). Cognitive and affective development in adolescence. Trends in cognitive sciences, 9(2), 69-74. https://doi.org/10.1016/j.tics.2004.12.005
Hodges, Ernest V. E.,Boivin, Michel,Vitaro, Frank,Bukowski, William M. (1999). The power of friendship: Protection against an escalating cycle of peer victimization. Developmental Psychology, Vol 35(1), 94-101. http://dx.doi.org/10.1037/0012-1649.35.1.94