Creativiteit

Creatief zijn helpt je om nieuwe ideeën te krijgen of iets nieuws uit te proberen. Snapchat, de Ipad, een nieuw liedje, die zijn allemaal ooit bedacht door mensen die een creatief idee hadden. Maar wanneer ben je eigenlijk creatief?

Nieuw en toepasbaar

Creativiteit bestaat uit twee onderdelen. Je idee moet in eerste instantie nieuw zijn. Je bedenkt dus iets wat er nog nooit is geweest. Daarnaast moet het idee toepasbaar zijn, zoals  een niet eerder bedachte oplossing voor een probleem. Of je bedenkt een nieuwe situatie of nieuw product dat mensen mooi vinden, kunnen gebruiken, of een nieuwe stroom aan ideeën oplevert.

Vormen van creativiteit

Creativiteit heeft veel verschillende vormen. Soms zie je opeens de oplossing voor een probleem, dat noemen we een creatief inzicht, ook wel een aha-moment. Andere oplossingen bedenk je doordat je heel goed in staat bent om outside the box te denken, dit noemen we divergent denken. Bij divergent denken gaat het om een meer ongeorganiseerde manier van vrij denken, wat kan leiden tot een inzicht dat nieuw én toepasbaar is.

Brein-feit: Creatieve kunstenaars en wetenschappers

Wetenschappers en kunstenaars zijn vaak erg creatief. Zij moeten namelijk dingen of oplossingen bedenken die er nog niet zijn en daar moet je creatief voor zijn. Maar het is niet alleen maar vrij denken en hopen op een aha-moment, heel vaak moeten kunstenaars en wetenschappers ook veel uren studeren.

Baksteen

Onderzoekers hebben creativiteit vaak onderzocht door bijvoorbeeld aan mensen te vragen om zoveel mogelijk dingen te bedenken die je kunt doen met een baksteen of een paperclip. Je kunt met een baksteen een huis bouwen, maar je kunt een baksteen ook gebruiken om iets te laten zinken,  als een tennisracket of er een stoeltje van maken. Een paperclip kun je gebruiken om papier aan elkaar vast te maken, maar je kunt er ook een armband van maken of een magneet mee testen. Dit zijn allemaal voorbeelden van creatieve toepassingen, omdat het nieuwe toepassingen zijn van een voorwerp wat je normaal gesproken voor iets anders gebruikt.

Creativiteit in de hersenen

Wanneer mensen creatieve oplossingen bedenken zijn er veel gebieden in de hersenen actief. Dat is niet verwonderlijk want je moet allerlei informatie in je hoofd combineren. Meer achterin je hersenen zitten gebieden waar informatie over dingen, huizen en objecten  wordt opgeslagen. Deze gebieden heb je nodig wanneer je bijvoorbeeld denkt over wat je allemaal kunt doen met een baksteen, een paperclip of een paraplu.

Voorin je hersenen, in de frontale cortex, is waar je kunt zien wie er echt goed is in creatief denken. Dit gebied werkt namelijk extra hard bij mensen die er heel goed in zijn om veel creatieve oplossingen te bedenken.

De frontale cortex is actief bij creatief denken.

Creatieve adolescenten

Adolescenten bedenken vaak oplossingen die creatief zijn. Nieuwe muziekstijlen worden bijvoorbeeld vaak bedacht en ontwikkeld door adolescenten. Adolescenten zijn ook vaak heel goed met techniek, zoals een nieuwe website maken of een machine nabouwen van internet. Wat maakt adolescenten creatief? Dit heeft alles te maken met de ontwikkeling van de frontale cortex. We weten al langere tijd dat de frontale cortex belangrijk is voor het sturen van je gedrag. De frontale cortex ontwikkelt nog lang door in de puberteit en adolescentie, en is nog erg flexibel. Daardoor kun je de frontale cortex nog optimaal inzetten om wegen te verkennen die voor volwassenen al zijn afgesloten.

Brein-feit: Goede slaap helpt creativiteit

Goed slapen helpt om overdag creatief te zijn. Tijdens je slaap maken je hersenen ruimte voor je geheugen, zodat je alle informatie die je hebt opgeslagen goed kunt organiseren. Het organiseren van je geheugen-paden in je hersenen helpt je weer om creatieve oplossingen te bedenken. Er zijn zelfs onderzoekers die zeggen dat dromen je ook helpen om de volgende dag creatieve ideeën te bedenken!

Creatiever, maar niet in alles

Adolescenten zijn met name extra creatief als zij een probleem over ruimtelijk inzicht moeten oplossen en wanneer zij divergent moeten denken. Dit is bijvoorbeeld zo bij een experiment waarbij je lucifers moet verleggen om een nieuw figuur te maken. Adolescenten zijn hier iets beter in dan volwassenen, en gebruiken hun frontale cortex ook meer tijdens deze opdracht.

Maar jongeren zijn niet beter in alle soorten creativiteit. De bakstenen-taak bijvoorbeeld, daar zijn nu juist volwassenen weer beter in. Dit komt omdat volwassenen nu eenmaal meer ervaring hebben opgedaan met werken met objecten. Ook vraagt deze vorm van creativiteit naast divergent denken ook convergent denken. Je moet namelijk informatie samenvoegen die je al in je hersenen hebt opgeslagen en alle mogelijkheden georganiseerd afwerken. Dit kunnen volwassenen vaak beter dan adolescenten. Het goede nieuws is dat je creatief denken wel kun trainen. Hoe meer je oefent, hoe creatiever je wordt!

Avontuurlijk? Shuffle een ander onderwerp
Deze onderzoekers bestuderen
het onderwerp ‘Creativiteit’:
Bekijk alle onderzoekers

Eveline Crone, Prof. dr.

Hoogleraar Neurocognitieve Ontwikkelingspsychologie

Anderen helpen Creativiteit Emoties Leren Social media Zelfbeeld
Bronvermelding:
Wetenschappelijk artikel:

Kleibeuker, S. W., de Dreu, C. K. W., & Crone, E. A. (2016). Creativity development in adolescence: Insight from behavior, brain, and training studies. In B. Barbot (Ed.), Perspectives on creativity development. New Directions for Child and Adolescent Development, 151, 73–84. https://doi.org/10.1002/cad.20148

Wetenschappelijk artikel:

Stevenson, C. E., Kleibeuker, S. W., de Dreu, C., & Crone, E. A. (2014). Training creative cognition: Adolescence as a flexible period for improving creativity. Frontiers in Human Neuroscience, 8, 827. https://doi.org/10.3389/fnhum.2014.00827

< >